ΕΚΛΟΓΟΡΑΜΑ: Να αισθάνεσαι ζωντανός

O Emile Armand έγραψε ένα άρθρο στο περιοδικό L’Ère nouvelle

1. Καθώς γράφω αυτές τις γραμμές, η προεκλογική περίοδος είναι σε πλήρη εξέλιξη. Οι τοίχοι είναι γεμάτοι με αφίσες κάθε χρώματος όπου οι άνθρωποι ισχυρίζονται ότι είναι κάθε σημαίας, κάθε «απόχρωσης» γνώμης. Ποιος δεν έχει το κόμμα του, το πρόγραμμά του, τη διακήρυξη πίστεώς του; Ποιος δεν είναι είτε σοσιαλιστής, ακροδεξιός, προοδευτικός, φιλελεύθερος, είτε «προπορσιοναλιστής» — η καινούργια λόξα; Αυτή η απάρνηση του εαυτού είναι η μεγάλη αρρώστια του αιώνα. Ανήκει κανείς σε ένα σύλλογο, μια ένωση, ένα κόμμα· μοιράζεται κανείς τις απόψεις, τις πεποιθήσεις, τον κανόνα συμπεριφοράς ενός άλλου. Οδηγείται κανείς, ένας οπαδός, ένας ακόλουθος, ένας σκλάβος, ποτέ από τον εαυτό του.

Είναι αλήθεια ότι αυτό είναι λιγότερο απαιτητικό. Το να ανήκεις σε ένα κόμμα, το να υιοθετείς το πρόγραμμα κάποιου άλλου, το να προσαρμόζεσαι σε μια συλλογική γραμμή συμπεριφοράς, σημαίνει να αποφεύγεις να σκέφτεσαι, να εκφράζεις, να πλάθεις τις δικές σου ιδέες. Είναι το να απαλλάσσεσαι από το να πράττεις σύμφωνα με τον εαυτό σου. Είναι ο θρίαμβος της περίφημης θεωρίας της «ελάχιστης προσπάθειας,» για την αγάπη της οποίας τόσα πολλά βλακώδη πράγματα έχουν ειπωθεί και γίνει.

Μερικοί το αποκαλούν αυτό ζωή. Είναι αλήθεια: τα μαλάκια ζούνε, τα ασπόνδυλα ζούνε· ο λογοκλόπος, ο μιμητής, ο φλύαρος όλοι ζούνε· το πρόβατο, ο προδότης, ο συκοφάντης και ο κουσκουσούρης όλοι ζούνε. Ας τους αφήσουμε και να ονειρευόμαστε όχι μόνο το να ζούμε, αλλά κάτι περισσότερο: «να αισθανόμαστε ζωντανοί.»

2. Το να αισθάνεσαι ζωντανός δεν σημαίνει μόνο το να νοιάζεσαι ότι τακτικά εκτελούμε τις λειτουργίες που συντηρούν το άτομο (και, αν θέλετε, τα είδη). Ούτε το να αισθάνεσαι ζωντανός σημαίνει το να εκτελείς τις ενέργειες της ζωής ενός εντός ενός στενού σχεδίου, σύμφωνα με κάποιο σοφό βιβλίο που γράφτηκε από κάποιον συγγραφέα που δεν γνωρίζει τίποτα για τη ζωή παρά τις ψευδαισθήσεις της, τις καμίνους, και τις εξισώσεις. Το να αισθάνεσαι ζωντανός σίγουρα δεν σημαίνει το να ακολουθείς πιστά χαλικοστρωμένα μονοπάτια σε ένα δημόσιο κήπο όταν τα περίεργα ίχνη της άγριας χαμηλής βλάστησης σε καλούν. Το να αισθάνεσαι ζωντανός σημαίνει να δονείσαι, να σκιρτάς, να ριγίζεις με το άρωμα των λουλουδιών, τα τραγούδια των πουλιών, το σκάσιμο των κυμάτων, το ουρλιαχτό του ανέμου, τη σιωπή της μοναξιάς, την ξέφρενη φωνή του πλήθους. Το να αισθάνεσαι ζωντανός σημαίνει να είσαι τόσο λογικός στο θρηνώδες άσμα του βοσκού όσο στις αρμονίες των μεγάλων όπερων, στην ακτινοβόλα επίδραση ενός ποιήματος όσο στις απολαύσεις του έρωτα.

Το να αισθάνεσαι ζωντανός σημαίνει να κάνεις συναρπαστικές αυτές τις λεπτομέρειες της ζωής ενός που αξίζουν τον κόπο: να κάνεις την τελευταία ένα φευγαλέο πείραμα, και τις πρώτες ένα πείραμα που πετυχαίνει. Όλα αυτά δίχως περιορισμούς, δίχως πρόγραμμα που να επιβάλλεται εκ των προτέρων· σύμφωνα με το ταμπεραμέντο κάποιου, έπειτα, με την κατάσταση της ύπαρξης κάποιου στη στιγμή, την αντίληψη της ζωής κάποιου.

3. Μπορεί κανείς να φανταστεί τον εαυτό του αναρχικό και φυτοφάγο. Μπορεί κανείς να κατοπτρίσει τον αναρχισμό της εφημερίδας κάποιου, του αγαπημένου συγγραφέα κάποιου, της ομάδας κάποιου. Μπορεί κανείς να αποκαλέσει τον εαυτό του αυθεντικό και κατά βάθος να μην είναι τίποτε περισσότερο από ένα δεύτερου- ή τρίτου-βαθμού πρόσθετος ή ένας παρείσακτος.

Να περιορίζεσαι από το ζυγό μιας λεγόμενης «αναρχικής» ηθικής σημαίνει να είσαι πάντα δεσμευμένος. Όλες οι α πριόρι ηθικές είναι το ίδιο: θεοκρατική, αστική, κολεκτιβιστική ή αναρχική. Να σκύβεις κάτω από έναν κανόνα συμπεριφοράς αντίθετο προς την κρίση σου, το λoγική, και την εμπειρία, με ό,τι αισθάνεσαι και επιθυμείς, με το πρόσχημα ότι είναι ο κανόνας που έχει επιλεγεί από όλα τα μέλη της ομάδας σου, είναι πράξη ενός μοναχού, όχι ενός αναρχικού. Δεν είναι πράξη ενός αρνητή της εξουσίας να φοβάται την απώλεια της εκτίμησης ή το να υφίσταται την αποδοκιμασία του κύκλου του. Όλα αυτά που ο σύντροφός σας μπορεί να σας ζητήσει δεν είναι το να παραβαίνει την πρακτική της ζωής του· δεν μπορεί να πάει μακρύτερα.

4. Μια ουσιώδη προϋπόθεση για να «αισθάνεσαι ζωντανός» είναι το να ξέρεις πως να εκτιμάς τη ζωή ενός. Ήθη, αισθήσεις, κανόνες συμπεριφοράς, συναισθήματα, γνώσεις, ικανότητες, γνώμες, πάθη, έννοιες, το μυαλό, κλπ. — τόσα πολλά μέσα που μπορούν να μας επιτρέψουν να προσεγγίσουμε τη ζωή μας. Τόσοι πολλοί υπηρέτες στην υπηρεσία του «εαυτού» για να αναπτυχθεί και να διευρυνθεί. Κυριαρχώντας τα όλα αυτά, ο συνειδητός «αρνητής της εξουσίας» δεν επιτρέπει στον εαυτό του να κατακτηθεί από κάποιο από αυτά. Όταν ενδίδει, είναι από έλλειψη εκπαίδευσης της βούλησης. Αυτό δεν είναι ανεπανόρθωτο. Το επιτηδευμένο «πέρα-από-την-κυριαρχία» δεν είναι φοβιτσιάρικο· απολαμβάνει τα πάντα, διαβρώνει τα πάντα, εντός των ορίων των ατομικής εκτίμησης. Δοκιμάζει τα πάντα και τίποτα δεν είναι απεχθές γι’ αυτόν, εφ’ όσον διατηρεί την ηθική του ισορροπία.

Μονάχα ο αναρχικός μπορεί να αισθάνεται τον εαυτό του πως ζει, επειδή είναι μοναδικός ανάμεσα στους ανθρώπους, ο μόνος του οποίου η εκτίμηση της ζωής έχει την πηγή της στον εαυτό του, δίχως το μολυσμένο μείγμα μιας εξουσίας επιβεβλημένης από τα έξω.

Μετάφραση: Αιχμή