Παρόλο που οι καταστατικοί ήταν παιχνιδιάρικοι, δεν χαζολογούσαν, ειδικά όχι το 1968
Αν δεν έχετε κοιμηθεί σε ένα οδόφραγμα ή ένα σωρό από μολότοφ δεν θα έχει ξεφύγει της προσοχής σας ότι εμείς — δηλαδή μερικά φύλλα και το BBC4 — έχουμε καλές αναμνήσεις από τα γεγονότα του 1968. Όταν οι φοιτητικές ταραχές γοτάνισταν τη Γαλλία και η επανάσταση ίσα που δεν έγινε. Ο Independent χρησίμως μας υπενθύμισε ότι το Sgt. Pepper’s κυκλοφόρησε «περίπου τότε», και Ο εραστής της λαίδης Τσάτερλι απαγορεύτηκε (επίσης «περίπου τότε»). Είναι πολύ πιθανό να αναφέρθηκε και ο Φίλιπ Λάρκιν. Πάλι στο BBC4, η Τζοάν Μπέικγουελ έκανε μια ελαφρώς καλύτερη δουλειά πλαισιώνοντας ολόκληρη την τρέλα. Ο Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ πήρε τα εύσημά του, όπως και οι Λυσσασμένοι. Φυσικά το BBC ξέθαψε εκείνα τα βίντεο με τους χίπις που κρατούσαν τα χέρια και χόρευαν γύρω από ένα δέντρο, το οποίο έχει χρησιμοποιηθεί μόνο ελαφρώς περισσότερο από το πλάνο του των Sensational Harvey Band στο The Old Grey Whistle Test. Η Τζοάν δεν το έκανε αρκετά καλά — που σημαίνει ότι, αν σας αρέσουν τα soixante-huitard (εξηνταοχτάριδων) εξεγερσιακά συνθήματα σερβιρισμένα με τη φωνή ενός κολλεγιοκόριτσου με μπαστούνια του χόκεϊ, που κάθε επιτόνιση γουργουρίζει ‘εγώ ευφύρα το μικροαστό’. Εκείνο που έχασε όλη η κάλυψη ήταν η πιο ενδιαφέρουσα και ίσως πιο προφητική «παρουσία» στις ταραχές του Παρισιού — εκείνη των καταστασιακών.
Η Καταστασιακή Διεθνής (SI) σχηματίστηκε στην Ελβετία το 1957 και καθοδηγήθηκε από τον εκπληκτικό χίππι, απροκάλυπτα διανοούμενο, και πολύ Γάλλο Γκυ Ντεμπόρ. Δύο avant-garde ομάδες, το Κίνημα υπέρ του φανταστικού Μπαουχάους, και η Ψυχογεωγραφική Εταιρεία του Λονδίνου, συγκέντρωσαν τα όχι ασήμαντα πρωτοποριακά τους μούτρα, και πριν προλάβετε να πείτε «Constant Nieuwenhuys» (εν συντομία σιτουασιονίστ), γεννήθηκε η SI.
Η Καταστασιακή Διεθνής ήταν ένα από τα πιο σημαντικά κινήματα τέχνης του 20ού αιώνα, και ο Ντεμπόρ τόσο προφήτης του μέλλοντος όσο και ο Γουόρχολ. Μεταξύ 1958 και 1972 οι Ντεμπόρ και σια δημοσίευσαν τα μανιφέστα τους σε ένα μεταλλικό περιοδικό με τίτλο L’Internationale Situationniste. Από την πρώτη θεματολογία επιτέθηκαν στη σύγχρονη τέχνη, το Μαρξισμό και, σε ένα λαμπρό άρθρο του Άσγκερ Γιορν, στην «Leisure, which society accorded its highest social value». Επίσης το πρώτο αυτό τεύχος περιελάμβανε ένα γλωσσάρι καταστασιακών όρων: «κατασκευασμένες καταστάσεις». (Ουσιαστικά, αυτό που ο Άμπι Χόφμαν και η θεατρική αναρχική ομάδα οι Γίπις ανέβασαν λίγα χρόνια αργότερα.) Η «ψυχογεωγραφία» και η «dérive» περιλαμβάνονταν επίσης σε αυτό. Η πρώτη «η μελέτη των εξειδικευμένων επιπτώσεων του γεωγραφικού περιβάλλοντος (είτε είναι συνειδητά οργανωμένο είτε όχι)». Και η δεύτερη: «η τεχνική του βιαστικού περάσματος μέσα από ποικίλες ατμόσφαιρες μιας πόλης». Που χοντρικά μεταφράζεται σαν να βγαίνεις για μια ολοήμερη κραιπάλη και να γίνεσαι τόσο αποκαλυπτικά στουπί που να μην έχεις ιδέα πού βρίσκεσαι. Ο «Σιτουασιονισμός», θα έπρεπε να σημειωθεί, ήταν «άουτ».
Παρόλο που οι καταστατικοί ήταν παιχνιδιάρικοι, δεν χαζολογούσαν. Στα τέλη του 1967, το πανεπιστήμιο της Ναντέρ, λίγο έξω από τα όρια του Παρισιού, ήταν ένα ξερό ξύλο που περίμενε τη σπίθα, υπερπλήρες με 12.000 φοιτητές και περιτριγυρισμένο από μια παραγκούπολη που φιλοξενούσε βορειοαφρικανούς εργάτες. Οι καταστασιακοί (των οποίων οι ικανότητες να δημιουργούν προβλήματα κάνουν το Momentum να μοιάζει με νήπια), διαισθανόμενοι τη δημιουργία μιας καλής αναταραχής, προκάλεσαν αυτήν τη σπίθα μοιράζοντας ένα φυλλάδιο με τίτλο «Για την αθλιότητα των φοιτητικών κύκλων». Οι φοιτητές κροτάλιζαν με τις δυνατότητες. Τον επόμενο Ιανουάριο, ο πρόεδρος Ντε Γκωλ απέστειλε τον υπουργό Αθλητισμού, τον άτυχο Φρανσουά Μισόφ, να προσπαθήσει να κατευνάσει την κατάσταση. Σε μια κάπως περίεργη συζήτηση, ο φοιτητής Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ διαμαρτυρήθηκε δυνατά στον Μισόφ για τα «σεξουαλικά προβλήματα» των νέων. Ο υπουργός είπε στον Κον-Μπεντίτ, γνωστό και ως Κόκκινος Ντάνι, να κάνει ένα κρύο ντους. Τίποτα.
Λίγες μέρες αργότερα, ο Κον-Μπεντίτ επιλέχθηκε για απέλαση.
Το κτίριο ήταν έτοιμο
να εκραγεί. Μπήκαν οι Λυσσασμένοι.
Οι Λυσσασμένοι, με στυλ Εμπερτιστών του 18ου αιώνα, ήταν άξεστοι κακοποιοί ντυμένοι με δέρματα, μεθυσμένοι και βίαιοι. Ήταν επίσης το μυστικό μαύρο χέρι του Ντεμπόρ, με επικεφαλής τον καταστασιακό Ρενέ Ριζέλ. Το απόγευμα της 3ης Μαΐου, ύστερα από μια θυελλώδη συνάντηση στη Σορβόνη μεταξύ πανεπιστημιακών, και εκπροσώπων των φοιτητών, τον Κόκκινο Ντάνι και τους Λυσσασμένους — και με τη ζοφερή παρουσία των αστυνομικών δυνάμεων — το Παρίσι εξερράγη. Για μια εβδομάδα η πόλη έβαινε προς την καταστροφή. Η Σορβόνη βρέθηκε υπό τον έλεγχο των λυσσασμένων και των καταστασιακών, οι εργαζόμενοι της Renault έκαναν αλληλεγγύη στους φοιτητές και η Γαλλία βρισκόταν στα πρόθυρα μιας γενικής απεργίας. Ο Ντε Γκωλ, υποτιμώντας σοβαρά την «κατάσταση», σχεδόν έχασε τον έλεγχο — σχεδόν.
Η επανάσταση δεν έγινε. Προς μεγάλη απογοήτευση του Κον-Μπεντίτ. Ο Κον-Μπεντίτ μισούσε τον Ντεμπόρ, τον οποίο (δικαίως) θεωρούσε πνευματικό ακτιβιστή. Ότι η επανάσταση κωλυσιέργησε ήταν ένα απλό ανούσιο πράγμα για τους καταστασιακούς και τον Ντεμπόρ, τον ποιητικό μάστορα του χάους, που πέρασε τη δεκαετία του 1970 στην Ιταλία παίζοντας πολεμικά παιχνίδια με τη Μαφία και ανακατευόμενος με τις Ερυθρές Ταξιαρχίες — μακριά από τα στημένα νεο-αριστερά όνειρα του Κόκκινου Ντάνι και των άλλων soixante-huitards (εξηνταοχτάριδων).
Ο Γκυ Ντεμπόρ αυτοκτόνησε με μια σφαίρα στην καρδιά σαν σήμερα το 1994, φαινομενικά πολύ κουρασμένος και αλκοολικός για να αναμειχθεί με άλλα προβλήματα. Και η «κληρονομιά» του Ντεμπόρ; Ήταν τα αιθέρια σλόγκαν που εμφανίστηκαν στους τοίχους καθ’ όλη τη διάρκεια του ’68; «Να μη δουλεύετε ποτέ», «Πραγματοποιείστε τις επιθυμίες σας». Ίσως. Ήταν η αφομοίωση της ποπ κουλτούρας των ιδεών του; Ο Μάλκολμ Μκλάρεν κατάκλεψε ξεδιάντροπα την SI όταν προώθησε τους Sex Pistols με τα σχέδια του Τζέιμι Ριντ (η διάσημη Βασίλισσα). Αναμφισβήτητα, το μεγαλύτερο επίτευγμα του Ντεμπόρ ήταν η θεωρία του «Θεάματος» που διατυπώθηκε για πρώτη φορά στο βιβλίο τού 1967 Η Κοινωνία του θεάματος. Είμαστε όλοι σκλάβοι του Θεάματος. Μια κοινωνία της οποίας οι επιθυμίες είναι στειρωμένες και αποκοιμισμένες από το Θέαμα. Το Θέαμα του καταναλωτισμού, της διασκέδασης, της φυγής, της εργασίας, της πολιτικής. Το 2001 τη θέση του Θεάματος πήρε η τρομοκρατία, σαν μια τρομοκρατική ‘Παράσταση’. Τώρα το Θέαμα έχει ενεργοποιηθεί αφεαυτού. Ζούμε σε έναν κόσμο της εικονικής πραγματικότητας και των σόσιαλ μίντια, μια κουνελότρυπα σχεδιασμένη από κάποιον άλλον, χάνοντας το εικονικό δάσος κοιτάζοντας το εικονικό δέντρο.
Κείμενο: spectator.co.uk
Μετάφραση: aixmi.wordpress.com
AIXMH 